Fredagsmyss en Lördagsgodis

Zo langzamerhand raken we steeds meer bekend met de zweedse tradities en de daarbijbehorende termen hier. Fika was de eerste traditie waarmee we vorig jaar al kennismaakte tijdens een vakantie. Het is letterlijk koffie drinken maar staat hier vooral voor de twee (soms drie momenten) per dag dat er tijd gemaakt wordt voor koffie/thee en wat te eten. Vaak is dit zoet, bijvoorbeeld een kanelbulle of cake. Op het werk zijn pauzes heilig en wordt er wat afgefikaat. In het nederlands staat deze zin er wat raar bij maar in het zweeds is fika ook echt een werkwoord. Hard werken al die rustpauzes. Sinds we hier wonen komen we in aanraking met meer tradities. Twee ervan zijn onderdeel van het weekpatroon van menig zweeds gezin; fredagsmyss en lördagsgodis.
In Zweden is het in de meeste gezinnen normaal dat zowel de vader als de moeder fultime werkt. Kinderen gaan hierdoor vaak vijf dagen naar de fritids (bso). Vijf dagen lang is iedereen dus van huis en druk. Op vrijdagmiddag komt iedereen thuis en is moe. Het weekend staat wel voor de deur, maar is vaak vol met (sport) activiteiten (ergens moet je toch al die fika eraf trainen). Om bij te komen en de tijd te nemen voor elkaar is daar de fredagsmyss. De joggingbroeken gaan aan, de haard en de tv ook, iedereen instaleert zich met een bak chips of iets dergelijks op de bank en dan maar lekker hangen. De week afsluiten door even helemaal niets te doen of te moeten.
Maar dan zaterdag. Op zaterdag wordt er gesport, in huis geklust en boodschappen gedaan. En de tweede traditie heeft met dat alles veel te maken. Want wie hier op zaterdag boodschappen gaat doen wordt direct geconfronteerd met het begrip lördagsgodis. Ons viel al langer op dat elke supermarkt hier bakken vol schepsnoep heeft. Het is een prachtig gezicht en vooral de kinderen keken daar al steeds de ogen uit. Ze staan er niet voor niets, want wat een mooi stilleven dit is doordeweeks, op zaterdag is het een oorlogsgebied. Dan gaat het los. Doordeweeks wordt in de meeste gezinnen en ieder geval op alle scholen snoepen vermeden (op de fika en fredagsmyss na blijkbaar). Dus op zaterdag krijgen de kinderen een vrijbrief, in de vorm van een zak en een schep. Het is soms scheppen alsof je leven ervan afhangt..Nou ja dat is wat overdreven maar voor mij was het toch wat apart om een dreumes te zien die zowat omviel van al het scheppen. Kinderen zijn de baas en ouders staan aan de zijlijn of ergens anders in de winkel. In het weekend wordt er vervolgens volop gesnoept om op maandag er weer fris en gezond tegenaan te gaan.
Het is leuk om kennis te maken met dit soort tradities en gewoontes en ook wij hebben al wel af en toe fredagsmyss of laten de kinderen lördagsgodis halen. Maar tja, je blijft toch immigrant. Laatst merkte een klasgenoot van mij op dat ze had gezien dat er ook minizakjes waren bij de godis en zich afvroeg of iemand die ooit gebruikte. Ja ik, dacht ik toen en zag mezelf mijn kinderen zo’n zakje geven met de opdracht er een paar snoepjes in te doen. Want aan onbeperkt schep snoepen is deze Nederlandse moeder nog lang niet toe.